Spis treści
Zazwyczaj myśląc o prawach autorskich, mamy raczej na myśli piosenkę lub artykuł. Okazuje się jednak, że autorskie prawa majątkowe chronią wszystkie utwory i należy do nich również projekt strony internetowej. Dlatego przy współpracy z freelancerem czy agencją tak ważne jest otrzymanie praw autorskich do naszej witryny.
Prawa autorskie do strony internetowej – co to jest?
Prawa autorskie to jedna z dziedzin prawa cywilnego, która wchodzi w zakres praw własności intelektualnej. Przeniesienie praw autorskich zapewnia danej osobie wyłączne prawo do korzystania z dzieła. Ochronie prawami autorskimi podlegają m.in.:
- nagrania dźwiękowe i kompozycje muzyczne
- dzieła pisemne: książki, artykuły, wykłady
- dzieła wizualne: obrazy, rysunki, reklamy, plakaty
- dzieła audiowizualne: klipy wideo, filmy, programy telewizyjne
- gry wideo
- dzieła teatralne
W Polsce kwestię praw autorskich ustala Ustawa o prawie autorskim
Zgodnie z tą ustawą za utwór uznaje się każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze. Może on mieć jakąkolwiek postać, niezależnie od przeznaczenia, wartości i sposobu wyrażania. Najczęściej jednak mowa tutaj o utworach, które wyrażane są słowami, znakami graficznymi, symbolami matematycznymi, utworami fotograficznymi, muzycznymi, itp. Pomimo że w ustawie nie wymieniono bezpośrednio projektu strony internetowej (layoutu), to dzięki szerokiej definicji również on uchodzi za jeden z utworów, które są chronione prawami autorskimi.
Jaka część projektu jest chroniona prawami autorskimi?
Na stronę internetową składają się dwa elementy. Pierwszym z nich jest layout inaczej nazywany interfejsem, a więc to, co widzimy, wchodząc na stronę. Są to wszystkie elementy graficzne: wygląd, rozmieszczenie konkretnych sekcji, kolorystyka, grafiki, czcionki. Drugi element ma charakter techniczny. Są to wszystkie informacje zawarte w kodzie źródłowym. Właśnie te 2 elementy składają się na „utwór”.
Ustawa chroni więc nie tylko layout jako ogół, ale też każdy jego osobny element. Każdy taki element jest własnością intelektualną twórcy strony – lub twórców. Oznacza to, że korzystanie z nich bez ich zgody jest niezgodne z prawem. To samo tyczy się jakichkolwiek modyfikacji bez ich wiedzy.
Przekazanie praw autorskich należy omówić z agencją albo freelancerem
Musimy wyjaśnić jedną kwestię – to, że skorzystamy z usług specjalistów, którzy zaprojektują dla nas stronę, nie oznacza, że będzie ona do nich należała. W końcu jest to usługa, za którą płacimy i wszystkie warunki współpracy są przekazane w umowie. Mogą się one jednak od siebie różnić, dlatego warto zapytać o taką kwestię i ustalić warunki, które odpowiadają obydwu stronom.
Czy przekazanie praw autorskich jest ważne?
Jeżeli zlecamy komuś stworzenie dla nas layoutu strony internetowej, to zadbanie o przekazanie praw do swobodnego korzystania z projektu strony internetowej jest kluczową kwestią. Bez tego nie mamy do naszej strony żadnych praw. Co ważne, sama zapłata za wykonane zlecenie nie jest równoznaczne z nabyciem praw autorskich.
Oczywiście profesjonalne agencje same zadbają o to, żeby przenieść na nas prawa autorskie do strony. Dlatego warto jest współpracować tylko z profesjonalistami, którzy mają dobre opinie i renomę – mamy wtedy pewność, że nie będzie nas czekała niemiła niespodzianka w temacie praw autorskich.
Jak przenieść prawa autorskie?
Zazwyczaj paragraf o prawach autorskich znajduje się w umowie z agencją czy freelancerem, któremu zlecamy projekt strony. Umowa musi też wskazywać formy wykorzystania utworu, a więc pola eksploatacji. W ramach eksploatacji można określić 3 pola:
- zakres utrwalania i zwielokrotniania utworu
- zakres obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utrwalono utwór
- zakres rozpowszechniania utworu w inny sposób.
Zakres umowy zależy od stron, należy jednak określić konkretne warunki przed zawarciem umowy i wykonaniem zlecenia. Wraz z podpisaniem takiej umowy przez obie strony nabywamy prawa do layoutu i jego modyfikacji. Przeniesienie praw autorskich majątkowych do projektu graficznego oznacza, że możemy zmieniać jego budowę, kolorystykę, itp.
O czym pamiętać podczas przenoszenia praw autorskich?
Jednym z najczęstszych błędów podczas tworzenia umowy jest zawarcie postanowienia, które ogłasza, że przeniesienie autorskich praw majątkowych zawiera również pola eksploatacji, które mogą powstać w przyszłości. Prawidłowa umowa, która chroni obie strony, powinna dotyczyć tylko pól eksploatacji, które strony znają w chwili zawarcia. W sytuacji kiedy pojawią się nowe pola, można ustalić warunki zmiany umowy.
Warto też zawrzeć w umowie informację, czy twórcy strony przysługuje osobne wynagrodzenie za korzystanie z utworu na każdym odrębnym polu eksploatacji.
W jaki sposób może dojść do naruszenia praw autorskich?
Żeby zostać posądzonym o plagiat strony internetowej, niekoniecznie trzeba powielić cały jej rozkład, kolorystykę, grafiki czy teksty. Za naruszenie autorskich praw majątkowych uważa się też każdą nieuprawnioną ingerencję. Może to być modyfikacja layoutu, usunięcie stopki z nazwiskiem czy nazwą autora oraz dokonywanie zmian w kodzie źródłowym bez jego zgody. Każde z tych działań podlega karze.
Prawa autorskie do strony internetowej – czym grozi ich naruszenie?
Autor takiej strony może domagać się zaniechania naruszenia, usunięcia jego skutków oraz finansowej rekompensaty za wyrządzoną krzywdę. Kara pieniężna może wynosić dwukrotność lub trzykrotność wynagrodzenia, które w danym momencie byłoby należne. Sprawa o naruszenie praw autorskich może trafić do sądu, jednak często kończy się na etapie zaprzestania naruszenia.
Jak widać przekazanie praw autorskich po stworzeniu strony to kwestia ważna dla obydwu stron. Dlatego powinna być ustalona jeszcze przed zawarciem umowy. W ten sposób chronione będą interesy zarówno agencji czy freelancera, jak i zlecającego. Takie ustalenia oszczędzą nam też wielu niedomówień w późniejszej fazie współpracy – na przykład nanoszeniu poprawek czy zmianach w layoucie strony.